Women power. Afrikaans-Nederlands design, mode en eten
Op vrijdag 29 november 2019 was de eindpresentatie van het KIEM-project Designing the body. African-Dutch women’s narratives on health and wellbeing, een initiatief van de Rijksuniversiteit Groningen in samenwerking met ontwerpbureau Design that Matters en Kariboe Bibi, een centrum van en voor empowerment van Afrikaanse vrouwen in Den Haag. Geaard in Afrika en geland in Nederland presenteerden Afrikaans-Nederlandse Haagse vrouwen hun verhaal over gezondheid en welzijn, acceptatie en inclusie anno 2020 middels design, mode en eten.
TEKST: MARJAN VOLKERINK I FOTOGRAFIE: SOPHIA FAVELA
 |
|
Hoe vaak wordt er niet óver anderen gesproken maar niet mèt? Afrikaans-Nederlandse vrouwen is zo’n groep waar ouderwetse beelden over bestaan en publieke debatten over worden gevoerd met thema’s als genderongelijkheid, migratie, kindhuwelijken. Lerina Kwamba van Kariboe Bibi, het centrum voor empowerment van Afrikaanse vrouwen in Den Haag, geeft aan dat Afrikaans-Nederlandse vrouwen onvoldoende worden gezien en erkend door beleid- en opiniemakers en werkgevers. Volwaardig meedoen in de Nederlandse samenleving is niet vanzelfsprekend, ondanks talent en goede (universitaire) diploma’s op zak.
Visuele verhalen
Beter zichtbaar zijn en gehoord worden, specifiek als het gaat om gezondheid en welzijn is het doel van het project Designing the body. Het project is van, met en voor Afrikaans-Nederlandse vrouwen opgezet en uitgevoerd. Dr. Brenda Bartelink, projectcoördinator en postdoc onderzoeker religie, gezondheid, gender en seksualiteit aan het Centre for Religion, Health and Wellbeing van de Rijksuniversiteit Groningen: ‘Tijdens het project en de eindpresentatie van het project staat het verhaal van de Afrikaanse vrouwen over gezondheid en welzijn zelf centraal. Wat willen zij vertellen? Wat is hun verhaal? Dat is het unieke en mooie aan dit project’. Aan de hand van design, mode en eten vertellen de vrouwen hun verhaal.
Designing the body met Delfts blauw
Social designer Gabriela Bustamante van Design that Matters is met de Afrikaans-Nederlandse vrouwen praktisch aan de slag gegaan over leven in Nederland, gezondheid en welzijn. Gabriela, opgeleid als industrieel ontwerper en afkomstig uit Mexico is gefascineerd door ambacht, keramiek en het actuele immigratievraagstuk. Voor het project Designing the body is Gabriela gaan werken met keramieken beweegbare poppen die door de Afrikaans-Nederlandse vrouwen zijn gedecoreerd met hun eigen persoonlijke verhaal over leven en werken in Nederland: hoe kijken ze naar zichzelf, hun Afrikaanse roots en Nederlandse leven en wat is belangrijk voor ze. Gabriela heeft bewust gekozen voor bewegende armen en benen omdat het niet statisch maar menselijk is.
Brenda en Gabriela vertellen: ‘We hebben gezocht naar een instrument, een middel om vrouwen hun verhalen te laten vertellen en uitdrukken. Keramiek en de Delfts blauwe souvenir beeldjes leken geschikt. Delfts blauw is zo bekend dat we dachten dat we de workshop meteen wel vol zouden krijgen. Niemand kwam opdagen. Een bezoek aan aardewerkfabriek Royal Delft met een groep geïnteresseerde Afrikaans-Nederlandse vrouwen bleek toch een belangrijke eerste stap om duidelijk te maken hoe belangrijk Delfts blauw voor Nederland is en om bereidheid te winnen om mee te doen aan het project’. Delfts blauw werd met enthousiasme omarmd door de vrouwen en de workshop liep vol.
Op het podium en de catwalk
Een aantal vrouwen stond tijdens het slotevent van het intensieve project op het podium en deed haar persoonlijke verhaal over acceptatie en inclusie in de Haagse maatschappij, ondersteund door DJ Mareg Marcos die de verhalen, designs en de zaal liet swingen.
Passend werk en vaste contracten
‘Help us!’ was de kern van het verhaal van reisleider en barista Haimanot Belay. Haimanot maakt uitzonderlijk zachte smaakvolle koffie, begeleidt door een verfijnde kruidige muffin met een vleugje fruit. Voor Ethiopische koffie neem je de tijd, met aandacht voor het maakproces en onder het genot van echte aandacht en het goede gesprek. De Haagse culturele variant op de slow coffee beweging is de Ethiopische koffieceremonie. Het idee voor lancering van de Ethiopische koffieceremonie is bij Haimanot ontstaan om kennis te maken met haar buren. En Nederlanders houden toevallig ook van koffie. Match. Maar haar diploma’s en wat ze echt wilde doen is een ander verhaal. Haimanot kon het niet meer opbrengen om van het ene naar het andere tijdelijke contract te gaan en continu verwezen te worden naar vrijwilligerswerk. Daarom is ze maar gestart als zzp-er om haar eigen roots, de Ethiopische cultuur onder de aandacht te brengen van Nederlanders door de organisatie van de Ethiopische koffieceremonie en reistips voor Ethiopië.
 |
De essentie van welzijn en gezondheid voor de vrouwen is volgens Haimanot erkend worden door werkgevers. Geen tijdelijke banen, vrijwilligerswerk maar betaalde inzet van hun talent en erkenning van (universitaire) diploma’s. Frustrerend is het om niet voor vol aangezien te worden. Mentaal is het moeilijk om steeds weer van onderop te moeten beginnen.
|
Geduld loont – Afrikaans-Nederlandse Delfts blauwe mode
De zaal ging echt uit haar dak tijdens de modeshow van ontwerpster Bahia Kihondo. Wannahavse! Op de catwalk toonde modeontwerpster Bahia haar nieuwste Delfts blauwe ‘afrikaans-nederlandse’ kledingcollectie. Afrikaanse flair gecombineerd met Delfts blauwe tegeltjeswijsheid vertaald in draagbare ontwerpen van casual, werk tot gala. Bahia, eigenares van Holland WaxFashion raakte geïnspireerd en gepassioneerd door het bezoek van het projectteam aan Royal Delfts, de producent van Delfts Blauw. Bahnia heeft 7 jaar moeten wachten op een verblijfsvergunning. Frustrerend en vermoeiend. Wat te doen om geld te verdienen? Getalenteerd als ze is is ze kleding gaan maken, iets wat ze als klein kind haar buurman dagelijks heeft zien doen. De technieken herinnerde ze zich goed en dacht ‘waarom zou ik het zelf niet doen?’ Met succes.
De schaamte voorbij
Odette Zongo Nijanda deelde haar verhaal over hoe ze in de schulden terecht kwam en hoe ze er met hulp van Kariboe Bibi en de gemeente uit is gekomen door een opleiding te volgen en daarmee aan het werk te gaan. Met een Nederlands diploma en baan ben je geïntegreerd. Haar betoog is dat hoe moeilijk en onoverzichtelijk je problemen ook zijn, deel ze ook met overheidsinstanties. Ga je schaamte voorbij en onderneem actie. Kariboe Bibi is een ‘turninghouse’ geweest voor haar.
“Een Vision Board maakt je georganiseerd over je leven”
Om de juiste draai aan je werkzame leven te kunnen geven is energie en talent de belangrijkste basis, vertelt Hidat Berhe in haar drukbezochte en succesvolle Vision Board workshop leerde ze de deelnemers in een uur tijd hoe in contact met jezelf te komen en een jaarplan op te stellen op basis van je energie en talent. Met foto’s en ander beeldmateriaal visualiseerden de deelnemers waar ze over een jaar willen staan.
Heilzaam eten
Gezondheid, welzijn en positieve energie betekent ook goed en lekker eten. De catering werd verzorgd door Godelieve Sadi uit Kameroen. Met uitstekende diploma’s op zak is zij net als Haimanot toch ook uiteindelijk in de catering belandt.
“Ik heb een diploma, een talent, een wil en wil werk”
‘Women power in de verhalen van deze Afrikaans-Nederlandse vrouwen is veerkracht, sterkte en macht’, vat Brenda kernachtig samen aan het eind van het event. Geloof, in je eigen kracht en kunnen, samen iets ondernemen en elkaar praktisch en mentaal steunen waar deuren naar acceptatie en sociaaleconomische inclusie dicht gaan is een belangrijke boodschap van en voor Afrikaans-Nederlandse vrouwen in Den Haag. Erkenning van talent en diploma’s, ook Afrikaanse blijft een vraagstuk.
3 tips van vrouwen van Afrikaanse komaf voor ambitieus en inclusief Den Haag
|